Kuraldışı Yolcu Olaylarında Artış ve Etkileri

Kuraldışı yolcu konusu her dönemde havayollarını zorlayan bir konu olmuştur. Son iki yıl içerisinde konunun önemi dikkat çekici boyutta artmıştır. Konu ile ilgili yaşananlar, araştırmalar, önlemleri paylaşmak isterim.

Araştırmalar:

Federal Aviation Administration (FAA) verilerine göre 2022 yılında 31 Mayıs 2022'e kadar ABD havayolu operatörlerinde yaşanan "Kuraldışı Yolcu" konusunda rakamlar şöyle.

·         1443 kural dışı yolcu ihbarı yapıldı,

·         483 soruşturma başlatıldı (bu rakam 2019 yılında - 146, 2020 yılında - 183, 2021 yılında - 1099 kişi olarak gerçekleşti),

·         277 icra davası başlatıldı.

Bu sayılar; sadece FAA'e rapor edilenler, mürettebatın rapor etmeye değer bulduklarıdır ve güvenlik ihlalleri dahil değildir. Artışların en önemli sebeplerinden birinin pandemi şartları olduğu değerlendirilmektedir.

The Association of Flight Attendants-CWA (AFA-CWA) tarafından 2021 yılında yaklaşık 5.000 kabin görevlisinin katıldığı (30 havayolundaki kabin görevlilerinden çevrimiçi bir anket aracılığıyla yaklaşık 5.000 yanıt toplandı) bir ulusal ankete göre;

·         Katılımcıların yüzde 85'i kuraldışı yolcu olayı yaşadığı

·         %58'i en az beş olay yaşadığı

·         %17'si bunu fiziksel bir olay olarak yaşadığını bildirdi.

Kabin Görevlileri, kuraldışı davranışın nedenlerinin ne olduğuna inandıkları sorulduğunda, maske uyumu, alkol, rutin güvenlik hatırlatmaları, uçuş gecikmeleri ve iptallerin olduğunu belirtti. Çalışma ayrıca, havayollarına olay raporları gönderen kabin görevlilerinin %71'inin herhangi bir takip işlemi konusunda yapılanlarla ilgili bilgilendirilmediklerini ifade ettiler.

Almanya'da PFH Private University Psikoloji bölümünde Yvonne Görlich ve Daniel Stadelmann tarafından "Uçan Kabin Ekiplerinin Ruh Sağlığı: COVID-19 Pandemisi Öncesi ve Sırasında Depresyon, Kaygı ve Stres" konulu bir araştırma yapıldı. Araştırmadan çıkan bazı sonuçlar;

·         Depresyon, anksiyete ve stres semptomlarının, çalışma koşullarının öznel değerlendirmesiyle yüksek düzeyde ilişkili olduğunu, ancak nesnelleştirilebilir parametreler olmadığını,

·         Varoluşsal korkular ve işini kaybetme korkusu ile depresyon, kaygı ve stres arasında anlamlı pozitif ilişkiler olduğunu,

·         Nisan 2020'de yere indirilen mürettebat üyeleri, depresyon ve stres açısından önemli ölçüde daha yüksek puanlar gösterirken, o dönemde hala uçan bireylerde klinik olarak daha anlamlı anksiyete belirtileri olduğunu ortaya koymaktadır.

Havayollarına göre;

Southwest Airlines'tan bir temsilcinin paylaşımlarına göre "Çalışanlara, ruh sağlığı ve refahını desteklemek için tasarlanmış çeşitli hizmetler ve kaynaklar, havayolunun çalışan yardım programının bir parçası olarak sunuluyor, ruh sağlığı klinisyenlerine telefonla günde 24 saat ücretsiz erişim sağlanıyor. Pandemi boyunca stres yönetimi, sağlıklı yaşam, zorlu zamanlarda hareket tarzları konularını içeren web seminerleri ve kaynaklar sunarak çalışanların ruh sağlığını desteklemeye odaklanıldı."

American Airlines "Tüm ekip üyelerine ve ailelerine “Çalışan Yardım Programı” aracılığıyla zihinsel sağlık desteği sunuyor. Ayrıca danışmanlar aracılığıyla sanal, telefon ve yüz yüze destek fırsatları sağlanıyor.”

Delta Airlines "Her kabin görevlisinin arkasında, arkalarını kollayan destekleyici liderler ve meslektaşlardan oluşan bir ekip vardır. Ayrıca son yıllarda zihinsel sağlık kaynaklarına erişimin ve kapsamın genişletilmesine yatırım yapıldı.”

Florida Teknoloji Enstitüsü Havacılık Koleji’nden Shem Malmquist, “Sorun çoğunlukla ABD sorunudur” diye değerlendiriyor. Devamında “Bunun bir kısmı kesinlikle pandeminin ABD siyasetinde siyasallaşmasıyla ilgili. Ayrıca, ABD yolcularının çoğu kabin ekipleri tarafından daha genel olarak sorunlu olduğu düşünülüyor.” Basında çıkan haberlere göre Avrupa, Kanada ve Avustralya'nın da pandemi sırasında kural dışı yolcu sayısındaki artışta zorluklarla karşılaştığı yer almaktadır. Asya’da ise bu tür olaylar daha nadir olduğu değerlendiriliyor.

Kuraldışı Yolcu olaylarının genel olarak artış nedenlerinin başında pandemi döneminde alınan önlemlerin yolculara uygulatılmasında yaşanan zorluklar gelmektedir. Bu da kabin ekiplerinde stres ve kaygıya neden olmaktadır. Stres ve kaygının tek nedeni bu değildir. Bunun yanı sıra dönem koşulları ve sektörün öngörülemez doğası nedeniyle, gelir kaybı, iş kaybı, bazıları için azalan uçuşlar ve bazıları içinse yoğun uçuşlar sayılabilir.

Neler yapılıyor/yapılabilir?

Kurumlar açısından;

·         Sektörün her kademesinde kuraldışı yolcu konusunda “Sıfır Tolerans Politikası” uygulaması başlatıldı.

·         Özellikle havalimanlarının halka açık alanlarda uyarıcı pano, görsel ve videolar kullanılıyor.

·         Önlemler ile ilgili personel bilgilendiriliyor.

·         Alkol alımı konusunda bazı tedbirler ortaya konuyor.

·         Verilecek cezalar tekrar gözden geçiriliyor.

Personel için

·         Çalışma saatleri ve yoğunluğunun tekrar gözden geçirilmesi.

·         Resilience (dayanıklılık), stresi yönetme, wellbeing (iyilik hali) konularında kurumsal tedbirlerin yanı sıra eğitim, koçluk, peer support (akran deteği) psikolojik destek sağlanması.

 

Kaynaklar:

https://www.afacwa.org/unruly_passengers_survey

https://www.faa.gov/data_research/passengers_cargo/unruly_passengers

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2020.581496/full

https://www.yahoo.com/lifestyle/amid-rise-in-airline-violence-flight-attendants-plead-for-mercy-ahead-of-holiday-travel-crush-i-just-want-people-to-be-nicer-204420604.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly9jLm5ld3Nub3cuY28udWsv&guce_referrer_sig=AQAAAC9CPXzbztukkmmp0uvTZ7-7WDZ6yKonTSzJ1aaMd1kyvSTjtnzYzy7w-4I3HhUAZP2yIAuOrnhVeayv0F276aBF_tEdqRScGuuzxkobHswio6ezVCLUmnvpgKsL8HsiV8ZcZj7p_CuhDinRn59BTKUv_Y8VGkMUbznpb0VI2VHc&guccounter=2

https://www.cnbc.com/2022/02/23/air-rage-during-the-pandemic-where-it-is-and-isnt-happening-.html